Sindirim ve Boşaltım Sistemi
23 Temmuz 2024

Sindirim ve Boşaltım Sistemi


Canlıların hayatta kalabilmesi için protein, yağ, karbonhidrat, su ve mineral gibi çeşitli maddelere ihtiyaçları vardır. İnsanlar bu maddeleri çeşitli besin grupları sayesinde vücutlarına alırlar. Ancak bu maddeler vücut için oldukça büyük olup, farklı yollarla küçültülerek kana ve hücrelere geçişi sağlanmaktadır. Bu maddelerin ayrıştırılması işlemine sindirim ve bu olayı gerçekleştiren sisteme 'sindirim sistemi' denir. Sindirim sistemi çeşitli bölümlerden oluşur. Boşaltım sistemi ise atıkların vücuttan uzaklaştırılmasını sağlar.

Sindirim Sistemi Bölümleri

Ağız: Ağız boşluğu; tükürük bezleri, dişler, mukoza ve dili kapsar. Gıda ve suyun bedene alınmasını sağlayan açıklıktır. Bir üst ve alt dudak sayesinde kapatılmıştır. Karbonhidratların kimyasal sindirimi ağızda başlar. Diğer besinlerin fiziksel sindirimi de burada başlar.

Yutak: Ağız ve burnun direk arkasındaki boyun bölümüdür. Gıdanın ağızdan yemek borusuna ulaşmasını sağlar. Sindirim sisteminin yanında solunum sisteminde de yer alan bir organdır.

Mide: Mide pilor, antrum ve pilorik sfinkteri de kapsar. Mide yemek borusu ile ince bağırsağın ilk kısmı olan duodenum arasında bulunur. Yüksek miktarda asidik bir çevreye sahip olan mide, peptidaz sindirim enzimlerini içerir.

Yemek Borusu: Yemek borusu, gıdanın mideye iletilmesini sağlayan kaslı (müsküler) bir borudur. Bu geçiş peristaltizm aracılığı ile olur. Kardiya, yemek borusu ile midenin birleştiği noktada bulunan açıklıktır. Düz kaslardan oluşur. Sindirim gerçekleşmez.

Kalın Bağırsak: Sindirim kanalının mide ile anüs arasında konumlanan kısmıdır. Kalın bağırsakta besinler içerisinde kalan mineral ve sular emilir.

İnce Bağırsak: Mide ile kalın bağırsak arasında yer alır. 5 yaşın üzerindeki insanlarda genel olarak 5-6 m uzunluğundadır. Üç kısmı vardır. İnce bağırsakta ayrıca sindirim yüzeyini genişleten villuslar bulunur. Bu villuslar sayesinde emilim gerçekleşir. Villuslar girinti ve çıkıntılardan oluşmuştur.

Boşaltım Sistemi Bölümleri

Boşaltım sistemi; böbrekler, üreterler ve idrar kesesinden oluşan, yapım-yıkım esnasında ortaya çıkan atık maddelerin atımından sorumludur. Vücut işlevlerinin sürekliliği için hücrelerden atık maddelerin uzaklaştırılması gerekir. Katı ve sıvı atıklar, kan içinde erimiş bir biçimde taşınırlar ve böbreğe ulaştırılarak süzülürler. Bu atıklar üreterler yoluyla idrar kesesine iletilir, belli aralıklarla idrar biçiminde depolanıp, farklı aralıklarla vücuttan uzaklaştırılır. Sindirim ve boşaltım sistemi birlikte ahenk içinde çalışır.

Böbrek: Böbrekler, omurgalılarda bulunan fasulye şeklinde iki tane boşaltım organıdır. 10 cm'ye kadar olabilen böbrekler, boşaltım sisteminin bir kısmını oluştururlar. Böbrekler, başta üre olmak üzere atıkları kandan süzer ve onları artmış su ile idrar olarak vücuttan uzaklaştırır. Böbrekleri ve böbrekleri etkileyen hastalıkları inceleyen dal nefrolojidir. Böbreklerin içindeki süzme birimlerine nefron adı verilir. Kanımızda atık maddelerin dışında karbonhidratların, yağların ve proteinlerin sindirilmesi sonucunda oluşan küçük moleküller, vitaminler ve su gibi yararlı maddeler de bulunur.

Üreterler: Üreterler, böbrek ile idrar torbası arasındaki kısımda bulunurlar. 25-30 cm uzunluğunda, 4-7 mm çapında, kas liflerinden oluşmuş boru şeklindeki yapılardır. Böbreklerde oluşan idrar bu ince borular vasıtasıyla idrar kesesine ulaşır.

İdrar Kesesi: İdrar kesesi yoğun kas liflerinden oluşan, idrarın depolandığı, genişleme özelliği olan torba şeklindeki bir yapıdır. İdrar torbası dolduğu zaman kesenin duvarını oluşturan kas lifleri gerilerek idrara gitme hissi uyandırır ve duvarındaki kasların kasılması ile idrar kesesi boşalır. Kadınlarda pelvis boşluğunun tabanında bulunurken, erkeklerde rektumun önünde ve prostatın üzerinde bulunur.

Üretra: İdrarın idrar torbasından alınıp, vücut dışına atıldığı noktadır.

Sizden Gelen Sorular / Yorumlar

İlk soruyu siz sormak istermisiniz?

Soru Sor / Yorum Yap

şifre

Çok Okunanlar

Haber Bülteni

Güncel

Sindirim Organları Türleri ve Özellikleri

Sindirim Organları Türleri ve Özellikleri

Güncel

Yağların Sindirimi

Yağların Sindirimi

Güncel

İneklerde Sindirim Sistemi

İneklerde Sindirim Sistemi