Sindirim ve Boşaltım Sistemi

Sindirim ve Boşaltım Sistemi, canlılar hayatını sürdürebilmek için protein, yağ, karbonhidrat, su ve mineral gibi çeşitli maddelere gereksinim duyar. İnsan bu tür maddeleri çeşitli besin grupları sayesinde vücuduna alır. Fakat bu maddeler vücut için oldukça büyüktür ve değişik yollarla küçülterek kana ve hücrelere geçişi sağlanmaktadır. Bu maddelerin ayrıştırılması işlemine sindirim ve bu olayı meydana getiren sisteme de 'sindirim sistemi' ismi verilir. Sindirim sistemi çeşitli bölümden oluşmaktadır. Boşaltım sistemi de atıkların vücuttan uzaklaştırılmasını sağlar.

Ağız: Ağız boşluğu; tükürük bezleri, dişler, mukoza ve dili kapsar. Gıda ve suyun bedene alınmasını sağlayan açıklıktır. Bir üst ve alt dudak sayesinde kapatılmıştır. Karbonhidradların kimyasal sindirimi ağızda başlamaktadır. Diğer besinlerin fiziksel sindirimide burada başlar.

Yutak: Ağız ve burnun direk arkasındaki boyun bölümüdür. Gıdanın ağızdan yemek borusuna ulaşmasını sağlar. Sindirim sisteminin yanında solunum sisteminde de yer alan bir organdır.

Mide: Midedeki pilor, antrum ve pilorik sfinkteri de kapsar. Mide yemek borusu ile ince bağırsağın ilk kısmı olan duodenum arasında bulunmaktadır. Yüksek miktarda asidik bir çevreye sahip olan mide peptidaz sindirim enzimlerini içerir.

Yemek Borusu: Yemek borusu gıdanın mideye iletilmesini sağlayan kassal (Müsküler) bir borudur. Bu geçiş peristaltizm aracılığı ile olur. Kardiya ise yemek borusu ile midenin birleştiği noktada bulunan açıklıktır. Düz kaslardan oluşmaktadır. Sindirim gerçekleşmez.

Kalın Bağırsak: Sindirim kanalının mide ile anüs arasında konumlanan kısmıdır. Kalın bağırsakta besinler içerisinde kalan mineral ve sular emilir.

İnce Bağırsak: Mide ile kalın bağırsak arasında yer almaktadır. 5 yaşın üstündeki insanlarda genel olarak 5–6 m uzunluğundadır. Üç kısmı vardır. İnce bağırsakta ayrıca sindirim yüzeyini genişleten villuslar da vardır. Bu villüslerin sayesinde emilim gerçekleşmektedir. Villuslar girinti ve çıkıntılardan oluşmuştur.

Boşaltım sistemi; böbrekler, üreterler ve idrar kesesinden oluşan, yapım-yıkım esnasında ortaya çıkan atık maddelerin atımından sorumludur. Vücut işlevlerinin sürekliliği için hücrelerden atık maddelerin uzaklaştırılması gerekir. Katı ve sıvı atıklar, kan içinde erimiş bir biçimde taşınırlar ve böbreğe ulaştırılarak süzülürler. Bu atıklar üreterler yoluyla idrar kesesine iletilir, belli aralıklarla idrar biçiminde depolanıp, değişik aralıklarla vücuttan uzaklaştırılır. Sindirim ve boşaltım sistemi birlikte ahenk içinde çalışır.

Böbrek: Böbrekler, omurgalılarda bulunan fasulye şeklinde 2 tane boşaltım organıdır. 10 cm'ye kadar olabilen böbrekler, boşaltım sisteminin bir kısmını oluştururlar. Bunlar başta üre olmak üzere atıkları kandan süzer ve onları artmış su ile idrar olarak vucuttan uzaklaştırır. Böbrekleri ve böbrekleri etkileyen hastalıkları inceleyen dal nefrolojidir. Böbreklerin içindeki süzme birimlerine nefron ismi verilir. Kanımızda atık maddelerin dışında karbonhidratların, yağların ve proteinlerin sindirilmesi sonucunda oluşan küçük moleküller, vitaminler ve su gibi yararlı maddelerde bulunur.

Üreterler: Üreterler, böbrek ile idrar torbası arasındaki kısımda bulunurlar. 25-30 cm uzunluğunda, 4-7 mm çapında, kas liflerinden oluşmuş boru biçimindeki yapılardır. Böbreklerde oluşan idrar bu ince borular vasıtasıyla idrar kesesine ulaşır.

İdrar Kesesi: İdrar kesesi yoğun kas liflerinden oluşan, idrarın depolandığı, genişleme özelliği olan torba biçimindeki bir yapıdır. İdrar torbası dolduğu zaman kesenin duvarını oluşturan kas lifleri gerilerek idrara gitme hissi uyandırır ve duvarındaki kasların kasılması ile idrar kesesi boşalır. Kadınlarda pelvis boşluğunun tabanında bulunurken, erkeklerde rektumun önünde ve prostatın üzerinde bulunmaktadır.

Üretra: İdrarın idrar torbasından alınıp, vücut dışına atıldığı noktadır.