Canlıların boşaltım ve sindirim sistemi yapıları birbiri ile bağlantılı olarak işleyen en temel yapılardır. Bu iki sistem sayesinde kişi dış çevreden almış olduğu besin ve gıdaları işler, büyümesine ve gelişmesine yararlı olacak kısmını alır ve işine yaramayan kısmını ise dışarı atar.
Bu iki sistem sayesinde besinler istenilen düzeyde sindirilir, besin ihtiyacını giderecek miktar alınır ve geriye posa halinde işe yaramayan atılması gereken kısmı kalır. Bu noktadan sonra ise işin içine boşaltım sistemi organları girmektedir. Artık bireyin vücudunda herhangi bir faydası olmayan posa haline getirilmiş dışkı ve idrarın atılımının gerçekleşmesi gerekir. Bu işlemden sorumlu olan yapı ise boşaltım sisteminde yer alan organlar tarafından gerçekleştirilir.
Sindirim Sistemi Organları
- Ağız (Damak, dil, küçük dil): Sindirim sisteminde en etkili olan yapılar arasında ağız gelmektedir. Mideden sonra en çok işe yarayan organımız ağzımızdır. Çünkü ağzımız, besin maddelerinin ilk olarak vücuda girdiği nokta olup oldukça önemli bir konuma sahiptir. Ağızda bulunan damak, dil ve diş yapıları sayesinde besin içeri girer girmez parçalanma işlemi gerçekleşir. Özellikle ön dişler sayesinde besin maddesi, giriş için uygun boyuta getirilir. Ardından ağız içine giren besin maddesi dil yardımı ile hareket ettirilip dişlerin parçalamaya yardımcı olan diğer bölümlerine götürülüp iyice küçültülmesi sağlanır. Bu işlemin gerçekleştirilmesi esnasında damak yardımı ile destek sağlanır. Ayrıca damak, besinin tadının alınmasında oldukça önemli bir yere sahiptir. Özellikle halk arasında sıklıkla kullanılan "damak tadı" kavramı da bu organın işlevinden kaynaklanması sebebi ile ortaya çıkmıştır.
- Tükürük bezleri (Dil altı, çene altı, kulak altı): Tükürük bezleri sindirim sisteminde en etkili yöntemlerin başında gelmektedir. Çünkü tükürük bezleri yardımı ile besin maddelerinin ıslatılması ve yumuşatılması sağlanmış olur. Bu sayede de besinlerin daha kolay sindirilmesi sağlanır. Ağız bölgesinde üç yerde görev alan tükürük bezleri, besinin daha kolay parçalanmasına yardımcı olmaktadır. Tükürük bezleri dil altı, kulak altı ve çene altında yer almaktadır. Tükürük bezlerinde salgılanan özel bir sıvı madde sayesinde besinin yumuşatılması ve ıslatılması daha kolay bir biçimde gerçekleştirilir.
- Yutak: Burun ve ağız kısmının hemen arkasında yer alan boyun bölgesi bölümüdür. Besin maddesinin ağız kısmında iyice parçalandıktan sonra yemek borusuna geçmesine yardımcı olan sindirim sistemi organıdır. Yutak aynı zamanda solunum sistemi organıdır.
- Yemek borusu: Yemek borusu, yutak tarafından alınan besinlerin mideye taşınmasında görevli olan organdır.
- Mide: Sindirim sisteminin en temel organı olup besinlerin parçalanması ve özümsenmesi konusunda oldukça önemli bir yeri bulunmaktadır. Midede bulunan asitler sayesinde sindirim daha kolay bir biçimde gerçekleşir.
- İnce bağırsak: Mide ile kalın bağırsak arasında bulunan bu yapı, midede asit yardımı ile sindirilen besinlerin geldiği yerdir. İnce bağırsak yapısı yetişkin bir bireyde 4 metreden fazla olduğu bilinmektedir. Sindirimde görevli olan önemli bir organdır.
- Kalın bağırsak: Sindirim olayının bitmesinden hemen öncesinde görev alan organdır. Bu organda artık posa haline gelmiş olan besinlerin son olarak su, mineral ve vitaminlerinin çekildiği ya da emildiği bölge olarak bilinmektedir. Hemen sonrasında ise işe yaramayan kısım anüse ulaştırılır.
- Anüs: Kalın bağırsaklarda bütün besin değerleri emildikten sonra posa haline gelen yapının dışarı atılmasında yardımcı olan organdır.
Boşaltım Sistemi Organları
- Böbrekler: Omurgalı canlılarda fasulye şeklinde olan 2 adet boşaltım organına verilen isimdir. 10 cm'ye kadar olan böbrek yapıları boşaltım sisteminin en önemli kısmını teşkil etmektedir. Böbreklerin görevi başta üre olmak üzere diğer birtakım atıkları kandan ayrıştırmak, süzmek ve bu atıkların artmış halde bulunan su ile idrar yolu üzerinden boşaltımını sağlamaktır. Böbrek ile ilgili meydana gelen sorunları inceleyen tıbbi alana nefroloji adı verilmektedir. Bu tıbbi alan böbreklerin işlevlerini yerine getirememesi durumunda görev alan birimdir. Kanımızda yer alan atık maddeler ile yağların, karbonhidratların ve proteinlerin sindirim işleminden geçmesi ile meydana gelen vitaminler, moleküller ve su gibi yararlı maddelerin içinde böbreklerin süzmede görevli olan birimi nefron işlev göstermektedir. Böbrekler boşaltım sisteminin en temel yapı taşıdır.
- Üreterler: Böbrekler ile idrar torbası arasında yer alan bu boru şeklindeki yapı yaklaşık olarak 25 ile 30 cm arasında değişmektedir. Bu yapı yardımı ile böbreklerden süzüldükten sonra idrar haline gelen sıvının idrar kesesine taşınma görevinde etkili olan yapıdır.
- İdrar kesesi (Mesane): Yoğun kas liflerinden oluşan bu yapı üreterler yardımı ile böbreklerden gelen idrarın biriktiği geniş alandır. Torba halindeki bu yapı fazla dolması halinde mesanede yer alan kaslar tarafından uyarılır ve dışarı atılımı için basınç ile beraberinde tepki oluştururlar.
- Üretra: İdrar kesesinden ya da idrar torbasından (Mesane) alınan idrarın dışarı atılımının yapıldığı son noktadır. Boşaltım sisteminin son kısmı burasıdır.
Boşaltım ve sindirim sistemine yardımcı olan birtakım organlar da mevcuttur. Bunlar ise akciğerler, karaciğer, kalın bağırsak (Boşaltım sistemine yardımcıdır), deri ve pankreastır.
|
.jpg "Sindirim Sistemi Hastalıkları Belirtileri ve Tedavisi")
.jpg "Biyoloji Sindirim Sistemi Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?")
.jpg "Sindirim Sistemi Organları Nelerdir?")
.jpg "Sindirim Sistemi Anatomisi")
.jpg "Sindirim Sistemi Rahatsızlıkları Belirtileri ve Tedavisi")
.jpg "Sindirim Sistemi Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?")
.jpg "Sindirim Sistemi Sağlığı")
.jpg "Sindirim Sistemi Görevleri Nelerdir?")
Hay
23 Temmuz 2024 SalıSindirim ve boşaltım sistemlerinin birbirleriyle nasıl bu kadar uyumlu bir şekilde çalıştığını hiç merak ettiniz mi? Besinlerin vücuda girdikten sonra sindirilip gerekli besin öğelerinin alınması ve geriye kalan posanın dışarı atılması işlemi nasıl bu kadar düzenli bir şekilde gerçekleşiyor? Bu organların her biri nasıl bu kadar uyumlu bir şekilde çalışarak vücudun ihtiyacı olan besinleri karşılayıp, gereksiz olanları atabiliyor?
Cevap yazAdmin
23 Temmuz 2024 SalıMerhaba Hay,
Gerçekten ilginç bir konuya değinmişsin. Sindirim ve boşaltım sistemlerinin bu kadar uyumlu çalışması, vücudumuzun karmaşık yapısının bir göstergesi. Bu sistemlerin her biri, çeşitli organlar ve enzimlerle donatılmış, bu da koordinasyonlarını mümkün kılıyor. Örneğin, sindirim sistemi besinleri parçalayarak vücudun ihtiyaç duyduğu besin öğelerini almasını sağlarken, boşaltım sistemi gereksiz ve zararlı maddeleri atarak vücudun dengede kalmasına yardımcı oluyor. Bu süreçler, sinir sistemi ve hormonlar gibi düzenleyici mekanizmalar sayesinde son derece düzenli bir şekilde yürütülüyor. Böylece, her iki sistem de birlikte sorunsuz bir bütün oluşturuyor.
Sevgilerle,